Tür Adı

Endemiklik

Durumu

Açıklama

Resim

Mügenin Çançiçeği

Campanula mugeana

Lokal Endemik

Campanula mugeana(Müge çançiçeği) ilk olarak 2013 yılında Kemalpaşa Mahmut Dağı zirve altı şişt kayalıklarda keşfedilmiştir. Campanula cinsinin gen merkezi Akdeniz ve Kafkas bölgesinin dağlık alanlarıdır. Campanula ülkemizde 131 tür ve tür altı taksonla (alttür ve varyete dahi) temsil edilmekte olup bu taksonlardan 64'ü endemiktir. Endemizm oranı ise %54,7 civarındadır. Campanula mugeana’nın Dünyadaki bilinen tek yayılış noktası bu alandır.

Bozdağ Çanı

Campanula teucrioides

Lokal Endemik

Campanula teucroides(Bozdağ çanı) ilk olarak 1844 yılında Ödemiş, Bozdağ’da şişt kayalıklarda keşfedilmiştir. Campanula L., dünya genelinde yaklaşık 420 türü sahiptir. Campanula cinsinin gen merkezi Akdeniz ve Kafkas bölgesinin dağlık alanlarıdır. Campanula ülkemizde 131 tür ve tür altı taksonla (alttür ve varyete dahi) temsil edilmektedir, bu taksonlardan 64'i endemiktir, endemizm oranı ise %54,7 civarındadır. Campanula teucrioides’in dünyadaki bilinen tek yayılış noktası Bozdağ’dır.

Şark Tırfılı

Cytisus orientalis

Endemik

Cytisus orientalis(Şark tırfılı) ilk olarak 1812 yılında İzmir Tire Aydın Bozdağları eteklerinde bulunmuş daha sonra İzmir Ödemiş /Bozdağ, Kemalpaşa /Mahmut Dağı ve Muğla ili, Ula ilçesinde de tespit edilmiştir. Cytisus cinsinin ülkemizde bilinen 19 türü mevcuttur ve toplamda 6 tanesi endemiktir. Türün gerek gösterişli çiçeklere sahip oluşu gerekse de iri bir çalı formunda oluşu ile insanların dikkatini çekmiştir. Özellikle Tire tarafındaki popülasyon tarla açma nedeniyle çok yüksek tahribata maruz kalmıştır.

Nif Tıstısı

Minuartia nifensis

Lokal Endemik

Minuartia nifensisilk olarak 1969 yılında İzmir Kemalpaşa/Nif dağından tanımlanmıştır. Minuartia cinsinin ülkemizde ise 39 türü bulur. Endemizm oranı yüksek bir cinstir. İzmir ili, Kemalpasa ilçesi, Nif Dağı’nın zirvesinde 2 meta popülasyona sahip türün yayılış alanı 1,2 km2 ye, birey sayısı 3300 civarında hesaplanmıştır.

Efe Rezenesi

Peucedanum guvenianum

Endemik

Peucedanum guvenianum(Efe rezenesi) İzmir ili, Menderes-Gümüldür yolu üzeri, Tahtalı Barajı civarında 2017 yılında keşfedilmiştir. Peucedanum, özellikle Avrasya ve Afrika'da yayılış gösteren, 100-120 civarında tür ile temsil edilen heterojen bir cinstir. Türkiye’de Peucedanum cinsine ait 17 tür ve 7'si endemik olmak üzere toplam 18 takson bulunmaktadır. İlk keşfedildiğinde yaklaşık 500 civarında bireyle temsil edildiği vurgulanmıştır.

Bozdağ Sümbülü

Chionodoxa luciliae

Scilla luciliae

Lokal Endemik

Scilla luciliae(Bozdağ sümbülü) ilk olarak 1844 yılında Ödemiş, Bozdağ’da şişt topraklar üzerinde keşfedilmiştir. Chionodoxa cinsinin dünyada toplam 8 türü bulunmaktadır. Bunlardan 5’i ülkemizdedir ve hepsi endemiktir. Cinsin Türkiye genelinde endemizm oranı %100 dür. Chionodoxa luciliae türünün sadece Bozdağ’da yayılışı bilinirken biyoçeşitlilik çalışması esnasında Aydın Dağları üzerinde yer alan İzmir Ödemiş, Ovacık mahallesi civarı dağlık alanda da tespit edilmiştir. Dünyadaki bilinen tek yayılış noktası Bozdağ’dır ve Ovacığı da kapsayan Ödemiş ilçesidir.

Yatık Belumotu

Asperula daphneola

Lokal Endemik

Asperula daphneola1934 yılında O. Schwarz tarafından İzmir ili, Kemalpaşa-Nif Dağı’nda keşfedilip bilim dünyasına tanıtılmıştır. İzmir il sınırları içinde bugüne kadar sadece Nif Dağı’ndan bilinen lokal endemik bir tür olan A. Daphneola’nın ikinci bir lokalitesi, bu alana çok yakın komşu bir dağ olan Mahmut Dağıdır.

İzmir adaçayı

Salvia smyrnaea

Endemik

Yayılış alanı son derece daralmış olup Türkiye’de, biri Aydın Gümüş Dağı, diğeri İzmir Kemalpaşa Nif dağında olmak üzere iki popülasyonu bulunmaktadır. Popülasyonların yaşamı insan faaliyetleri erozyon ve otlatma nedeniyle büyük tehlike altındadır. Son bulgular, Gümüş dağındaki popülasyonun kaybolduğunu göstermektedir. Salvia smyrnaea’nın Nif popülasyonları arasında bazı ilginç morfolojik varyasyonlar meydana geldiği gözlemlenmiştir.

İzmir Soğanı

Allium pictistamineum

Endemik

2015 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı İzmir İli Karasal Biyolojik Çeşitliliğin Belirlenmesi Projesi kapsamında Tire ilçesi sınırlarında yer alan Aydın Dağları'nın en batı ucunda yaptığı arazi çalışmasında, farklılığı ile dikkat çeken bitki türü belirledi.

Bozdağ Gökçeni

Jasione supinasubsp. tmolea

Lokal Endemik

Bozdağ’a özgü lokal endemik türdür. Bozdağ’da aşırı otlatma, yanlış ağaçlandırma, turizm faaliyetleri, yol açma çalışmaları nedeniyle çok ciddi habitat tahribatına maruz kalmaktadır. Eroğlu (2011) yaptığı yüksek lisans tezinde türlerin birey sayılarının 4296 olarak belirlemiştir.

Acı Şahin Otu

Hieracium tmoleum

Lokal Endemik

İsimlerini Bozdağ’ın mitolojik ismi olan Tmolos’tan alır. Birey sayıları az, çok küçük bir alanda yayılış gösterirler. Bozdağ’da yapılan ağaçlandırma çalışmaları nedeniyle çok ciddi alan tahribatına uğramışlardır. Ayrıca Bozdağ’da yapılan kayak merkezi nedeniyle çok yoğun bir habitat kaybına uğramışlardır. Habitat alanları büyük oranda azalmıştır. Sideritis tmolea, genelde yerel halk tarafından bitki çayı olarak kullanılmak üzere toplanmaktadır (Şenol, 2012). Toplanan bitkilerin bir kısmı halkın kendi ihtiyaçları doğrultusunda kullanılırken bir kısmı da ekonomik nedenlerle satılmaktadır.

Mavi Keten

Linum tmoleum

Lokal Endemik

Bozdağ Sivriçayı

Sideritis tmolea

Lokal Endemik

Kurt

Canis lupus

Endemik değil

Batı Anadolu’daki popülasyonları zayıftır. Özellikle kurt-insan çatışması nedeni ile tehlike altındadır.

Karaca

Capreolus capreolus

Endemik değil

Tarım alanlarının ormanla iç içe olduğu yerleri, bol miktarda çayırlık ve açıklıkların bulunduğu yapraklı korulukları ve korulu baltalıkları tercih eder.

Yelkovan Kuşu

Puffinus yelkouan

Endemik değil

Nesli tehlike altındadır.

Boz Yelkovan

Calonectris

diomedea

Endemik değil

Asgari endişe altında grubundadır.

Tepeli Karabatak

Phalacrocorax aristotelis

Endemik değil

Asgari endişe altında grubundadır.

Gümüş Martı

Larus cachinnans

Endemik değil

Asgari endişe altında grubundadır.

Tepeli Pelikan

Pelecanus crispus

Endemik değil

Körfezin içinde ya da Bostanlı ve Mavişehir balıkçı barınaklarında, balıkçı teknelerinin arasında görülebilir. Asgari endişe altında grubundadır.

Flamingo

Phoenicopterus

roeus

Endemik değil

Gediz Deltası’nın flamingonun önemli bir üreme ve kışlama alanı olmasından dolayı, İzmir sahil kesiminin herhangi bir yerinde uçan flamingo sürülerini görmek mümkündür. Kış döneminde Bayraklı kıyılarından denize dökülen derelerin ağızları ve devamında Meles Deltası’nda sakarmeke, karabaş martı, flamingo, bahri gibi türler yaygındır.

Akdeniz foku

Monachus monachus

Endemik değil

İzmir kıyı şeridinde bozulmamış ve özellikle kayalık kıyılara sahip Foça sahil şeridi ve adaları, Karaburun

Yarımadası ve Alaçatı-Sığacık arasında kalan bölgeler Akdeniz keşiş fokunun önemli sığınakları arasındadır. Kritik tehlike altında grubundadır.

Efes Kaya Balığı

Knipowitschia

ephesi

Endemik değil

Dünya üzerindeki dağılım alanı

Küçük Menderes Deltası ve nehir havzası ile sınırlıdır. Kritik tehlike altında grubundadır.

Sıraz Balığı

Capoeta bergamae

Endemik

Türkiye'ye özgü bir tatlı su sazan balığı türüdür. Tür aynı zamanda Ege kazıyıcısı olarak da bilinmektedir.

Batı Anadolu'da yaygın olarak bulunur ve Biga Yarımadası'nın güneyindeki Bakacak nehrinden Dalaman Nehri'ne kadar uzanan nehirlerde yaşar. Nehirlerin ve akarsuların büyük miktarda kirlenmesi ve su çekilmesi nedeniyle habitat kaybına yol açan tehdit altındadır.

Tatlı Su Kefali

Squalius kosswigi

Endemik

Sadece İzmir sınırları içinde Küçük Menderes ve Tahtalı Havzaları’nda görülen çok dar yayılışlı bir türdür. Tehlike altındadır.

Ege Çöpçü Balığı

Chondrostoma holmwoodii

Lokal Endemik

Sadece Gediz, Bakırçay ve Küçük Menderes Havzaları’na endemik, olan dar yayılışlı bir iç su balık türüdür. Hassas grubundadır.